ปูชนียสถานและถาวรวัตถุที่สำคัญในวัดมัชฌันติการาม
๑. อุโบสถ เป็นอุโบสถเก่าแก่ สร้างมาตั้งแต่สมัยเริ่มสร้างวัด มาแล้วเสร็จและผูกพัทธสีมาให้ถูกต้องตามพระธรรมวินัยในปี พุทธศักราช ๒๔๑๘ รูปแบบอุโบสถเดิม ไม่มีช่อฟ้าใบระกา หางหงส์ เป็นทรงปั้นหยา แต่เนื่องจากได้รับการบูรณะหลายครั้ง จึงมีรูปแบบอย่างที่เห็นในปัจจุบัน โดยมีความยาว ๒๒.๕๐ เมตร กว้าง ๙.๘๐ เมตร หันหน้าไปทางทิศตะวันตกอันมีคลองบางเขนใหม่ เป็นทิศเบื้องหน้า หลังคามุงกระเบื้องโบราณ มีช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบันถือปูนมีตรีมูรติอยู่บนพาน อันเป็นสัญลักษณ์ของราชวงศ์จักรี ภายใต้มงกุฎครอบ มีฉัตร ๕ ชั้น ประดับทั้งสองข้าง มีรัศมีเปล่งประกายโดยรอบ ซึ่งใช้เป็นตราของวัดมัชฌันติการามปัจจุบัน
![โบสถ์เก่า วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/bootkoav.jpg)
![โบสถ์เก่า วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/Ubosot2520-1024x687.jpg)
![โบสถ์-เจดีย์-วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/wmc2559-1-1024x640.jpg)
๒. เจดีย์องค์ใหญ่ (บูรณะ พุทธศักราช ๒๕๔๕) เป็นเจดีย์ที่สร้างมาพร้อมกับอุโบสถ เป็นเจดีย์ทรงระฆังคว่ำสีทองอร่าม สูง ๑๗ เมตร ทางวัดได้มีการอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุและพระอรหันตธาตุของ พระสาวกขึ้นประดิษฐานที่เจดีย์องค์ใหญ่ วันที่ ๒ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๕๕๕ เจดีย์นี้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกของชาติจากกรมศิลปากรแล้วปัจจุบัน
![เจดีย์เก่า วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/ubosot-175x300.jpg)
![เจดีย์ วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/jd-180x300.jpg)
๓. ศาลาการเปรียญ เป็นศาลาสองชั้นผูกเหล็กหล่อปูนใช้เป็นที่ทำบุญในวันพระและวันสำคัญทางพุทธศาสนา ซึ่งแต่เดิมเป็นศาลาการเปรียญไม้สองชั้นโดยข้างบนใช้ประกอบพิธีและชั้นล่างปล่อยโล่ง ได้รับการรื้อและสร้างใหม่ในสมัย พระครูวิจิตรธรรมสาร อดีตเจ้าอาวาสรูปที่ ๗ ประดับช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบันเป็นรูปลายไทย มีรูปปั้นเป็นกงล้อ ทำการปฏิสังขรณ์โดยบริษัทอิตาเลี่ยนไทย ในวันที่ ๑๖ มกราคม พุทธศักราช ๒๕๕๓ ได้ทำการบูรณะศาลาการเปรียญอีกครั้งในสมัยพระครูธีรสารปริยัติคุณ เจ้าอาวาสรูปที่ ๘ โดยทำการยกศาลาการเปรียญให้สูงขึ้น แล้วทำการเทพื้นข้างล่างใหม่ พร้อมทั้งประดับตกแต่งติดไฟ พัดลม ให้ดูสวยงาม สืบเนื่องมาจากอุบาสกอุบาสิกาส่วนใหญ่เป็นผู้มีอายุมาก เดินขึ้นลงบันไดลำบาก จึงจัดให้มีพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา ทำบุญในวันพระที่ชั้นล่างของศาลาการเปรียญจวบจนถึงในปัจจุบัน
![ศาลาการเปรียญ (ถ่ายเมื่อ ๗ มีนาคม ๒๕๕๖)](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/salakanparian.jpg)
๔. ศาลาการเปรียญหลังใหม่ (คู่แฝด) เป็นศาลาการเปรียญที่สร้างขึ้นติดกับศาลาการเปรียญหลังเก่าที่ทำการยกให้สูงขึ้น มีลักษณะเป็นศาลาการเปรียญแฝดหลังใหญ่ ๒ ชั้น มียอดฟ้าใบระกา ชั้นล่างประตู,หน้าต่างติดกระจกใสมองทะลุผ่านได้ ติดไวดาวลายอย่างสวยงาม พร้อมพัดลมเพดาน มีการประดับตกแต่งเสาศาลาไว้สวยงาม และพื้นปูกระเบื้องแผ่นใหญ่ มีพระประธานประจำศาลาการเปรียญซึ่งได้หล่อขึ้นมาใหม่ พร้อมทั้งทำอาสน์สงฆ์ มีชุดโต๊ะเก้าอี้ไม้ (ไม้แดง) ซึ่งศาลาการเปรียญแฝดนี้ ได้สร้างขึ้นในสมัย พระครูธีรสารปริยัติคุณ เจ้าอาวาสรูปที่ ๗ เพื่อใช้ในการประกอบพิธีกรรมทาง เช่น งานบรรพชาอุปสมบท, งานเทศน์มหาชาติ, งานทำบุญเลี้ยงพระ, งานทอดกฐิน เป็นต้น
๕. โรงเรียนปริยัติธรรม เป็นอาคารเรียน ๓ ชั้น ชั้นที่หนึ่ง เป็นห้องประชุมและเป็นที่จัดงานการกุศล ต่าง ๆ ปัจจุบันใช้เป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา ทำบุญในวันพระ และวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา สืบเนื่องมาจากมีการบูรณปฏิสังขรณ์ศาลาการเปรียญหลังเก่า ชั้นที่สอง เป็นห้องเรียนและสำนักงานโรงเรียนปริยัติธรรมวัดมัชฌันติการาม ทั้งแผนกนักธรรมและบาลี ซึ่งจะจัดให้มีการเรียนการสอนในช่วงเข้าพรรษาของทุกปี ซึ่งมีนักเรียนเป็น พระภิกษุ-สามเณร ภายในวัดฯ และมีพระภิกษุใหม่บวชเข้าพรรษา ก็จะได้รับการเรียนแผนกนักธรรม ตั้งแต่ นักธรรมตรี นักธรรมโท และนักธรรมเอก โดยจะมีการสอบในช่วงใกล้ ๆ จะออกพรรษา ส่วนแผนกบาลี ก็จะเริ่มสอนตั้งแต่ บาลีไวยากรณ์, ประโยค ๑-๒, ประโยค ๓ ส่วนประโยคที่สูง ๆ กว่านี้ ให้ศึกษาเอง หรือไปเรียนกับสำนักเรียนฯ อื่น ๆ และชั้นที่สามเป็นห้องสมุดพร้อมห้องอบรมวิปัสสนากรรมฐาน หน้าบันทั้งสามด้านเป็นภาพเกี่ยวกับพุทธประวัติ
![โรงเรียนปริยัติธรรม วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/pariyut.jpg)
๖. วิหารหลวงปู่อ่อน ญาณเตโช เป็นวิหารที่ประดิษฐานรูปเหมือนปูนปั้นของท่านโดยคณะศิษย์สร้างถวายในปี พุทธศักราช ๒๕๑๕ เป็นวิหารก่ออิฐถือปูน ตั้งอยู่ทางซ้ายของอุโบสถ ซึ่งปัจจุบันเป็นที่ประดิษฐานรูปเหมือนของ หลวงปู่ไขย จนฺทสาโร (พระครูวิจิตรธรรมสาร) และหลวงปู่พันธ์ อาจาโร (พระครูใบฎีกาพันธ์) และในปัจจุบันนี้วิหารหลวงปู่อ่อน ญาณเตโช ได้สร้างขึ้นใหม่เป็นวิหารจัตุรมุข มียอดฟ้าใบระกา ปูพื้นด้วยกระเบื้องแผ่นใหญ่ ประตูหน้าต่างเป็นไม้ มีโรงจอดเรือของหลวงปู่อ่อน ญาณเตโช อยู่ด้านหลังของวิหาร ติดโคมไฟทั้งข้างในวิหาร และรอบวิหาร ปัจจุบันวิหารหลวงปู่อ่อน ญาณเตโช ตั้งอยู่ข้างท่าน้ำวัดทางด้านซ้าย ติดกับต้นโพธิ์ใหญ่ และติดประตูทางเข้าวัด
![วิหารหลวงปู่อ่อน ญาณเตโช วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/viharn.jpg)
๗. ซุ้มประตูปากซอยเข้าวัด (ซอยวงศ์สว่าง ๑๑) เป็นซุ้มประตุแห่งเดียวในเขตบางซื่อ ที่นำตราคณะธรรมยุตินิกายมาประดิษฐานบนซุ้ม ทำด้วยหินอ่อนขัดทั้งซุ้ม สร้างในสมัยพระครูวิจิตรธรรมสาร ปัจจุบันซุ้มประตูของวัดได้ทรุดโทรมลงมาก ทางสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือได้มีจิตศรัทธาร่วมกันบูรณะปฏิสังข์ให้ใหม่จนแล้วเสร็จ
![ซุ้่มประตูหน้าถนนใหญ่ (เก่า) วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/pratooo.jpg)
![ซุ้มประตูหน้าวัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/DSC_0005_resize.jpg)
๘. หอระฆัง ๒ ชั้น หลังคาเป็นทรงไทย ก่ออิฐถือปูนทั้งหลัง ชั้นหนึ่งใช้เป็นที่แขวนกลอง ชั้นสองใช้เป็นที่แขวนระฆังเพื่อตีบอกสัญญาณในวันพระและวันสำคัญอื่น ๆ สร้างในสมัยพระครูวิจิตรธรรมสาร อดีตเจ้าอาวาสรูปที่ ๗ ซึ่งหอระฆัง ๒ ชั้นดังกล่าว ได้ทรุดโทรมไปตามกาลเวลา และไม่มีให้เห็นแล้ว และได้สร้างหอระฆัง ๓ ชั้น หน้าศาลาการเปรียญ แต่ก็ได้รื้อเสียแล้ว และได้สร้างหอระฆัง ๓ ชั้น ขึ้นใหม่แต่ตำแหน่งใกล้เคียงกับหอระฆัง ๒ ชั้น ในอดีต ซึ่งได้สร้างขึ้นในสมัยของพระครูธีรสารปริยัติคุณ เจ้าอาวาสรูปที่ ๘
![หอระฆัง วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/horakung.jpg)
๙. ฌาปนสถานวัดมัชฌันติการาม เป็นฌาปนสถานเตาเผาไร้มลพิษ ๒ เตา เพื่อให้ถูกต้องตามมาตรฐานของกรมควบคุมมลพิษ ได้รับการอุปถัมภ์อย่างดียิ่งจากพุทธศาสนิกชน ผู้มีจิตศรัทธาร่วมบริจาคในการเปลี่ยนหัวเตาจากไฟฟ้ามาเป็นหัวเตาเผาน้ำมันปราศจากมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม โดยการนำของพระครูธีรสารปริยัติคุณ เจ้าอาวาสรูปที่ ๘ ในปีพุทธศักราช ๒๕๔๖
![เมรุ วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/meru-1024x683.jpg)
๑๐. ศาลาบำเพ็ญกุศล ๓ หลัง ก่อสร้างในสมัยพระครูวิจิตรธรรมสารได้รับการบูรณะในสมัยพระครูธีรสารปริยัติคุณ เจ้าอาวาสรูปที่ ๘ เพื่อให้สะดวกยิ่งขึ้นต่อการบำเพ็ญกุศล ได้รับการอุปถัมภ์อย่างดียิ่งจากพุทธศาสนิกชน ผู้มีจิตศรัทธาร่วมบริจาค
๑๑. ศาลาท่าน้ำริมคลองบางเขนใหม่ เป็นศาลาเก่าแก่สร้างมาตั้งแต่สมัยสร้างอุโบสถ เป็นศาลาทรงไทยทำจากไม้มะค่าทั้งหลัง ได้รับการบูรณะมาหลายครั้งจนเด่นเป็นสง่า และได้รับการบูรณะอีกครั้งโดยครอบครัวสมจิตร์ โดยครั้งนี้ปูนพื้นเป็นแผ่นหินอ่อน เปลี่ยนกระเบื้อง และติดกระจกช่อฟ้าใหม่ พร้อมทั้งทาสีใหม่ทั้งหลัง
![ศาลาท่าน้ำ วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/salatanum-747x1024.jpg)
๑๒. เรือแจวของหลวงปู่อ่อน เป็นเรือขนาดใหญ่ ยาว ๙ เมตร กว้าง ๑ เมตร อายุกว่า ๑๔๐ ปี เป็นเรือที่ประชาชนชาวสวนรอบวัดมัชฌันติการาม สร้างถวายหลวงปู่อ่อน ญาณเตโช อดีตเจ้าอาวาสรูปแรก เพื่อใช้ในการรับบิณฑบาตรตามคลองบางเขนใหม่ ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ข้างวิหารหลวงปู่อ่อน ญาณเตโช (หลังใหม่)
![เรือของหลวงปู่อ่อน ญาณเตโช วัดมัชฌันติการาม](http://watmatchan.net/wp-content/uploads/2018/03/ship-1024x958.jpg)