ข้อมูลทั่วไปของต้นจิกเศรษฐี
ชื่อภาษาไทย : จิกเศรษฐี
ชื่ออื่น ๆ : จิกนมยาน (หนองคาย)
จิกนุ่ม (นครศรีธรรมราช)
จิก (ภาคใต้)’
ชื่อภาษาอังกฤษ : Jack Kurz
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Barringtonia macrostachya (Jack) Kurz
ชื่อวงศ์ : LECYTHIDACEAE หรือ BARRINGTONIACEAE’
ถิ่นกำเนิด…ที่ไหน
เป็นพรรณไม้ที่พบได้เกือบทุกภูมิภาคของประเทศไทย แล้วยังพบได้ในประเทศเพื่อนบ้านด้วย เช่น เวียดนาม มาเลเซีย เมียนมา อิโดนีเซีย และยังเจอในอินเดียอีกด้วย ทำให้ต้นจิกบางสายพันธุ์มีชื่อสามัญว่า “Indian Oak, Freshwater Mangrove“
ลักษณะทั่วไปของต้นจิกเศรษฐี
ลำต้น :- จัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กจนถึงขนาดกลางที่มีความสูงได้ตั้งแต่ 15-20 เมตร กิ่งก้านจะแตกออกรอบๆ ต้น เปลือกของลำต้นมีสีน้ำตาลและเป็นปุ่ม
ใบ :- เป็นประเภทใบเดี่ยวซึ่งจะออกเรียงเวียนสลับตรงที่ปลายยอด ใบมีลักษณะรูปใบหอก แผ่นใบเป็นสีเขียวที่มีความบางและมัน ขอบใบเป็นแบบซี่ฟัน โคนใบมีความสอบแคบ ส่วนปลายใบจะแหลม เส้นใบเป็นร่องลึกจนเห็นได้ชัด ขนาดของใบมีความยาว 25-35 เซนติเมตร และก้านใบจะยาวราวๆ 1.5-2.5 เซนติเมตร
ดอก :- มีลักษณะเป็นช่อรูปทรงกระบอก โดยจะมีดอกย่อยเป็นสีชมพูขนาดเล็กจำนวนมาก ความยาวของช่อดอกราว 30-80 เซนติเมตร และมีเกสรเพศผู้ลักษณะยาวเป็นพู่สีชมพูอ่อน การออกดอกจะทยอยบานจากส่วนโคนไปสู่ปลายช่อ แล้วช่อดอกก็จะห้อยลงเป็นทรงระย้าสวยงาม ทั้งนี้ดอกสามารถบานอยู่ได้นานหลายวันพร้อมกับมีกลิ่นหอมแรง โดยเฉพาะเวลากลางคืนจะหอมไปจนถึงตอนสายของอีกวันหนึ่ง ระยะเวลาการออกดอกจะเริ่มบานในช่วงเดือนเมษายน-สิงหาคม
ผล :- จะเป็นลักษณะรูปไข่ แล้วมีสันอยู่จำนวน 4 สัน ผิวของผลมีสีเขียวไม่เรียบ ส่วนปลายผลเป็นปุ่มและมีความแคบกว่าส่วนขั้วกับมีเกสรเพศเมียติดอยู่ ขนาดของผลจะกว้าง 3-4 เซนติเมตร และยาว 5.5-7 เซนติเมตร ผลเมื่อแก่จะมีสีม่วงปนเขียว ภายในมีเมล็ดอยู่ 1 เมล็ด เป็นลักษณะรูปไข่
สายพัยธุ์ที่นิยม
เดี่ยวเรามาทำความเข้าใจกับต้น “จิก” กันก่อนดีกว่าว่าจริง ๆ แล้วต้นจิกมันมีกี่สายพันธุ์ และสายพันธุ์ที่ประเทศเรานิยมปลุกกันมีสายพันธุ์อะไรบ้าง
สายพันธุ์ต้นจิก มีประมาณ 10 สายพันธุ์ แต่ที่เรารุ้จักกันโดยทั้วไป และ ได้รับความนิยมจะมาอยุ่ประมาณ 4-6 สายพันธุ์ เช่น
จิกนา ดอกสีแดง
จิกบ้านหรือจิกสวน ดอกสีแดง
จิกน้ำ ดอกสีแดง
จิกอินโด ดอกสีเหลือง
จิกมุลินทร์ ดอกสีม่วงพาสเทล
จิกเศรษฐี ดอกสีแดงอมม่วง
การขยายพันธุ์
ด้านการขยายพันธุ์ จิกเศรษฐี ทำการขยายพันธุ์ได้ 2 วิธี คือ การเพาะเมล็ด และ การตอนกิ่ง ซึ่งสามารถเลือกขยายพันธุ์ตามความถนัดได้เลย แต่วิธีที่จำทำให้ต้นออกดอกเร็วที่สุดคือวิฑีการตอนกื่ง
ประโยชน์
ในเรื่องคุณประโยชน์ เชื่อว่า หลายคนอาจจะยังไม่รู้ จิกเศรษฐี มีสรรพคุณทางด้านยาสมุนไพร ดังต่อไปนี้
ราก : ใช้ผงที่บดจากรากเป็นยาแก้อาการตาเจ็บและใช้ทาแก้โรคขี้กลาก
ใบ : นำใบไปตากแห้ง แล้วเอาไปต้มกับน้ำ ใช้น้ำต้มใบเป็นยารักษาแก้อาการปวดท้อง เป็นต้น
ปลูกถวายเป็นพุทธบูชา :- โดย คุณออมกูร มานุวงศ์ และครอบครัว
พันธุ์ไม้ :- จากสวนนงนุชพัทยา และปลูกไว้ในสวนป่าปฏิบัติธรรม วัดมัชฌันติการาม
ขอบคุณเครดิตข้อมูลอ้างอิงจาก ต้นจิกเศรษฐี ดอกพวงระย้า ทำไมถึงเป็นต้นไม่ที่นิยมในปัจจุบัน